gast: Bart van Heerikhuizen,  socioloog  Universiteit van Amsterdam
U kunt de uitzending hier terugluisteren

Onlangs verscheen bij uitgeverij Boom in de reeks Grote Klassieken  Het civilisatieproces van socioloog Norbert Elias (1897 Breslau- 1990 Amsterdam).

De opdracht die Elias zich met dit boek stelde lijkt even eenvoudig als de titel. Maar wat is een civilisatieproces? Door wie of door wat wordt een dergelijk proces in gang gezet?

Norbert Elias toont in zijn boek  hoe het menselijk gedrag en de maatschappij in West-Europa door de eeuwen verandert. Bovendien beschrijft hij hoe de veranderingen in de uiterlijke wereld van invloed zijn op het innerlijk van de mens. De periode die het boek beslaat: de negende tot de twintigste eeuw.

De term interdependentie, de onderlinge afhankelijk, neemt een centrale rol in in dit werk van Elias. Het zal het punt van vertrek vormen voor een tocht door de ideeënwereld van Elias, langs elf eeuwen geschiedenis om uiteindelijk terecht te komen bij onszelf.

“Wij zijn geneigd de ‘beschaving’, die op ons de indruk maakt klaar te zijn, te beschouwen als ons eigendom, als iets wat ons afgerond en wel gewoon toekomt, zonder ons af te vragen hoe dat eigenlijk zo gekomen is. Maar de ‘beschaving’ is een proces of een deel van een proces dat zich ook over ons uitstrekt.”

De volledige titel van het werk luidt: Het Civilisatieproces. Sociogenetische en psychogenetische onderzoekingen. Het verscheen in 1939 bij een kleine Zwitserse uitgeverij als:

Über den Prozeß der Zivilisation: soziogenetische und psychogenetische Untersuchungen (Bazel, Haus Zum Falken, 1939)